Alaşehir

Tarihçe

Bozdağlar’ın kuzey eteklerinde bulunan Alaşehir’in ismi, Türkler fethedene kadar Philadelphia adını taşımıştır. İlçe adını yerleşim yerinin kurucusu olan Bergama (Pergamon) Kralı II. Attalos Philadelpos’tan alır. Grekçe dilinde Philadelpos “kardeş sever” demekken, Philadelphia ise “kardeş severlerin yurdu” anlamına gelir.

M.Ö. 150 – 133 yılları arasında kurulan kent, zamanla önemli bir ticaret merkezi haline gelmiştir. Gelişmiş mimari yapıları ve festivalleriyle hem ekonomik hem de kültürel anlamda zenginleşmiştir. Kuruluşundan kısa bir süre sonra kendi parasını basmaya başlayan Philadelphia, M.S. 32 yılında Bergama ile birlikte Roma’nın egemenliğine geçmiştir.

M.S. 395 tarihinden sonra Doğu Roma topraklarına bağlanan kentin çevresi 8 m yüksekliğinde ve 8 km uzunluğunda surlarla çevrilmiştir. Bizans İmparatorluğu’nun hâkimiyetindeki bu dönemde önemli bir askeri üs olarak görülmüştür.

Philadelphia, 1081 yılı Selçuklular Dönemi’nde Sultan Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından fethedilmiştir. 4 yıl süren Türklerin hâkimiyetinin ardından 1085 yılında tekrar Bizanslılar tarafından ele geçirilmiştir. Kısa bir süre sonra I. Kılıçarslan (1093) tarafından geri alınsa da kent üzerindeki egemenlik mücadeleleri uzun yıllar devam etmiştir.

1390 yılına gelindiğinde Yıldırım Bayezid tarafından Osmanlı Topraklarına katılmış ve bir Türk yurdu haline getirilmiştir. Bu tarihten itibaren “Alaşehir” olarak anılmaya başlayan şehrin isminin tarihçesi ile ilgi iki önemli rivayet vardır. Birincisine göre Yıldırım Bayezid’ın Toptepe’de şehri izlerken “Ne âla şehir!” demesi üzerine ismini almıştır. İkincisine göre ise kentteki evlerin “rengârenk – ala” olmasına dayandırılarak isim seçilmiştir.

1402 yılında İmparator Timur tarafından fethedilse de hâkimiyeti uzun sürmemiş, 1425 yılında kent tekrar Osmanlı idaresine girmiştir. Osmanlı Dönemi’nde dokumacılık ve dericilik gibi alanlarda büyük ilerleme kaydeden Alaşehir, kaplıcaları ve mesire alanları ile de ön plana çıkmıştır.

15 Mayıs 1919 tarihinde Yunan ordusu tarafından başlatılan İzmir işgali, 26 Haziran 1920’de Alaşehir’e ulaşmıştır. Milli mücadele döneminde direnişin önemli bir merkezi haline gelen ilçe, 4 Eylül 1921 tarihinde işgalden kurtarılmıştır.

Coğrafi Özellikler

Yüzölçümü 977 km² olan Alaşehir’in denizden yüksekliği 189 metredir. İlçe toprakları 38° 21’ 41” kuzey enlemi ile 28° 31’ 38” doğu boylamı üzerindedir. İç Ege bölgesinde bulunan Gediz Ovası’nın doğusunda yer alır. Kula, Salihli, Sarıgöl (Manisa), Eşme (Uşak), Kiraz (İzmir), Buldan (Denizli), Kuyucak ve Nazilli (Aydın) ilçelerinin ortasında konumlanmıştır. İlçenin Manisa şehir merkezine uzaklığı 110 km, Ege Denizi’ne uzaklığı ise 145 km’dir.

Başlıca dağları arasında Bozdağlar, Gözlübaba Dağı, Umur Baba Dağı ve Çal Dağı bulunur. Çal Dağı’ndan Gediz Nehri’nin bir kolu olan Alaşehir Çayı doğar. Çay üzerinde bulunan Afşar Barajı 23 milyon m³ su kapasitesine sahiptir.

Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş noktasında bulunan bölgenin yıllık yağış ortalaması 540 m³’tür. Genel olarak ılıman bir iklimin hâkim olduğu ilçe sınırları içerisinde 91803 hektar ormanlık alan bulunmaktadır. Bir benzeri daha olmayan “Ebe Karaçam” olarak da bilinen “Pinus Nigra Var Şeneriana” eskiden köy olan Bahadır mahallesinde yetişmektedir. Dekoratif amaçlı kullanılan bu özel ağaç türü Orman Bakanlığı’nca koruma altındadır.

İlçe “Sultani üzüm” yetiştiriciliği ile öne çıkıyor olsa da her çeşit tarımsal ürün için oldukça verimli topraklara sahiptir. Başlıca yetişin ürünler arasında buğday, tütün, arpa, pamuk, nohut, bakla, patates, biber, patlıcan, fasulye, ıspanak, domates, biber, burçak, çavdar ve çok çeşitli meyve türleri bulunur.

Nüfus

2020 – 2021 yılının Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre Alaşehir ilçesinin toplam nüfusu 105.145’dir. Nüfus dağılımı 53.683 erkek, 51.462 kadın şeklindedir ve Manisa nüfusuna oranı %7.25’dir. Nüfus artış oranı %5 olarak açıklanan ilçe 87 mahalleye sahiptir.

Arkeolojik ve Tarihi Yapılar

Zengin bir kültürel mirasa sahip ilçede pek çok tarihi ve arkeolojik yapılara rastlamak mümkündür. İlçenin modern dönemi ile köklü geçmişinin izleri ve tarihsel dokusu iç içe geçmiştir. Ayrıca ilçedeki kazı çalışmalarından elde edilen eserlerden bazılarını Manisa Şehir Müzesi’nde görebilmek mümkündür.

• St. Jean Kilisesi
• Gavurtepe Höyüğü
• Nekropoller
• Surlar
• Stadion
• Yazıtlar
• Akropol
• Antik Tiyatro
• Tümülüsler
• Kurşunlu Han
• Antik Tiyatro
• Yağhane Camii
• Pazar Camii
• Şeyh Sinan Camii
• Güdük Minare Camii
• Yıldırım Beyazıt Camii
• Sarı Saltuk
• Kurşunlu Han
• Şeyh Sinan Türbesi
• Şeyh Sinan Camii
• Kadışeyh Türbesi
• Kadışeyh Camii
• Rahmanlı Dede

Alaşehir Mutfağı

Daha çok zeytinyağlıların ağırlıkta olduğu yemek kültürü, kendine özgü bir zenginliğe sahiptir. Meşhur yemekleri arasında ilk sırada “kapama” gelir. Ayrıca sura, ekmek dolması, kesikli pide, ısırgan otlu pide, saraylı tatlısı, oğmaç çorbası, kabak aşı, pişirge, fava, dorak ve alca aşı bölgenin benzersiz lezzetleri arasındadır.

Diğer Önemli Bilgiler

• Alaşehir posta kodu: 45600
• İl alan kodu: 0236
• İl plaka kodu: 45