Tarihçe
Gölmarmara’nın güneyinde yer alan Marmara Gölü, tarih öncesine uzanan köklü bir geçmişse sahiptir. İnsanoğlunun varlığını sürdürebilmesi için kaçınılmaz ihtiyaçlarından olan su, her vakit yaşamın kaynağı olarak görülmüştür. Dünyanın en eski medeniyetlerine ev sahipliği yapmış Ege Bölgesi’nin ise kadim bir tarihi vardır. Bu sebeple doğal bir oluşum olan Marmara Gölü’nün çevresindeki yaşamın ilkel insanlara kadar uzandığı düşünülmektedir.
Anacak tarihin bu döneminden yeterince iz kalmadığı için bölgedeki ilk yerleşimcilerin Lidyalılar olduğu kabul edilmektedir. Bazı kaynaklarda bölgede Lidyalılardan önce M.Ö. 2300’lerde Anadolu’da ortaya çıkmış bir halk olan Luvilerin yaşadığından söz edilmektedir. Luviler, Hint-Avrupa Dil Ailesi’ne bağlı Luvice denilen bir dilde konuşmuşlardır.
Lidyalılardan sonra bölgenin egemenliğini Persliler ele geçirmiştir. Perslilerden sonra ise Makedonya Devleti yıkılana kadar bölgenin hâkimiyeti İskender’in elinde olmuştur. İmparatorluğun çökmesinin ardından Bergama (Pergamon) Kralı’nın gelişi ile birlikte bölge en parlak günlerini yaşamaya başlamıştır. Kralın ölümünden sonra ise bölge uzun yıllar Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) sınırları içerisinde yar almıştır.
Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun 1071 yılında Doğu Roma İmparatorluğu’na karşı zafer kazandığı Malazgirt Savaşı’ndan sonra Türkler bölgeye yerleşmeye başladı. Haçlı Seferleri ile Bizanslılar bölgeyi tekrar ele geçirseler de hâkimiyetleri çok uzun sürmedi. 1313 yılında Saruhanoğulları Beyliği, Gölmarmara ve civarındaki bölgelere yerleşti.
1389 yılında Osmanlı Padişahlarından Yıldırım Bayezid, bölgeyi Saruhanoğulları’ndan teslim aldı. 1402 yılında Timur Devleti ile gerçekleşen Ankara Savaşı sonrası bölgenin hâkimiyeti kaybedilmiş olsa da uzun sürmedi. 1415 yılı itibariyle bölge tekrar Osmanlı sınırları içerisine dâhil oldu.
18 Ocak 1919 yılında gerçekleşen Paris Barış Konferansı sonrasında İzmir’e çıkarma yapan Yunan ordusu, 26 Mayıs itibariyle Manisa ve çevresini de işgal etmeye başladı. İşgal 22 Haziran tarihinde Gölmarmara’ya ulaştı. Kurtuluş Savaşı sırasında 26 Ağustos 1922 tarihinde başlayan büyük taarruz ile birlikte Yunan ordusu yenilgiye uğratıldı. 18 Eylül’de Yunan ordusu Anadolu’yu tamamen terk ederken, Gölmarmara 6 Eylül 1922 tarihinde düşman işgalinden kurtarıldı. 1923 yılında bucak, 1987 yılında ilçe olarak tanındı.
"Mermere mermere içinde
Mermere yedi dağ içinde
Yakarım Mermere’yi
Sevdiğim var içinde"
(Anonim)
İlçenin adının kaynağının dayanağı olarak bölgede yer alan mermer ocakları ve göl gösterilmektedir. “Marmara” ifadesi Yunan dilinde mermer anlamına gelen “Marmaros” kelimesinden türemiştir. Bir zamanlar “Göl Mermere” olarak anılan bölgenin zamanla “Gölmarmara” sözcüğüne dönüştüğü düşünülmektedir.
Coğrafi Özellikler
Gölmarmara’nın Alaşehir’e uzaklığı 73 km, Manisa il merkezine uzaklığı ise 55 km’dir. İlçenin kuzeyinde Akhisar, kuzeydoğusunda Gördes, batısında Saruhanlı, güneyinde Turgutlu, güneybatısında Ahmetli ve doğusunda Salihli yer alır. Marmara Dağı’nın eteğinde bulunan ilçenin yüzölçümü 289 km², denizden yüksekliği ise yaklaşık 150 metredir. Marmara Dağı’nın dışında doğusunda Keçi Dağı ve batısında Çal Dağı yer alır.
Ağırlıklı olarak Akdeniz ikliminin hâkim olduğu ilçede ekonomik faaliyetler yüksek oranda tarıma bağlıdır. Tarım için oldukça elverişli topraklara sahip ilçede yetişen başlıca ürünler arasında pamuk, tütün, üzüm, kavun, karpuz, zeytin yer alır. Ayrıca Marmara Gölü’nde kültür balıkçılığı olarak sazan balığı üretimi yapılmaktadır.
Nüfus
2020 – 2021 yılının Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre ilçenin toplam nüfusu 15.335’dir. Nüfus dağılımı 7.720 erkek, 7.615 kadın şeklindedir ve Manisa nüfusuna oranı %1,1’dir. Nüfus artış oranı %8,1 olarak açıklanan ilçe 21 mahalleye sahiptir.
Görülmesi Gerekenler
- Marmara Gölü
- Halime Hatun Camii
- Halime Hatun Medresesi
- Halime Hatun Hamamı
- Halime Hatun İmareti
- Şâhuban Camii
- Şâhuban Medresesi
Diğer Önemli Bilgiler
- Gölmarmara posta kodu: 45580
- İl alan kodu: 0236
- İl plaka kodu: 45
