Salihli

Tarihçe

Salihli, insanoğlunun ilk çağlarından bu yana uğrak noktası olan Ege Bölgesi’nin kadim toprakları üzerinde bulunmaktadır. 50 km mesafede bulunan Sindel Mahallesi ile Köprübaşı’na bağlı Çarıklar Mahallesinde ilk insan ayak izlerine rastlanmıştır. Ancak öncesine dair yeterince bilgi bulunmadığından ilçenin tarihinin Sardes kenti ile başladığı kabul edilir.

“Sardes – Sart” kenti, Heraklid hanedanlığının 21. kralı olan Lidya Hükümdarı Meles (Mirsos) tarafından kurulmuştur. M.Ö. 14. yüzyıl civarında Hitit İmparatorluğu’nun yaşadığı bölgeye Luvi dilinden gelen Assuva adı verilmiştir. M.Ö. 6. ve 7. yüzyıllarda önemli bir merkez haline gelmeye başlayan kent, Lidya Krallığı’nın dini ve idari merkezi olmuştur. İlk altın paranın üretildiği yer olan Antik Sardes, Lidya Devleti’nin başkenti olmuştur.

Gediz havzasında bulunan Bozdağlar’ın ve Sard Deresi’nin altın madeni yönünden zengin olması sebebiyle şehir bu noktaya kurulmuştur. Ayrıca korunaklı ve savunması kolay bir nokta olması bölgeyi stratejik açıdan güçlü kılmaktadır. Bu dönem boyunca kent, ticaretin yanı sıra kültür, sanat, felsefe ve bilimin gelişmesi açısından da önemli rol oynamıştır. Antik dönemde büyük bir öneme sahip olan “Kral Yolu” üzerine kurulan şehir aynı zamanda dokumacılığın merkezi olmuştur.

Kent M.Ö. 547 yılında Perslerin eline geçmiş ve bu dönemde de stratejik önemini korumuştur. Perslerden sonra M.Ö. 334 yılında Büyük İskender tarafından fethedilen kentte Helen etkisi yükselmeye başlamıştır. Sonrasında ise Roma İmparatorluğu hâkimiyetine girmiş, dini ve idari açıdan merkez olmaya devam etmiştir. Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) döneminde anayol güzergâhı üzerine Yeni Sardes kurulmuştur. Zamanla iç kısımda yer alan antik kent önemini kaybetmiş ve depremlerle yıkılmıştır.

1071 yılında gerçekleşen Malazgirt Savaşı Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun zaferi ile sonuçlanmış ve Türkler bölgeye girmiştir. 1075 yılında bölgenin hâkimiyeti Haçlı Seferleri’ne kadar Türklerin elinde olmuştur. Bu dönemde Sart olarak anılmaya başlanan kent 1908 yılında tekrar Bizanslıların eline geçmiştir. İkinci dönem Anadolu beylikleri döneminde Saruhanoğulları (1313) bölgeyi Türk yurdu haline getirmiştir.

1400’lü yıllardan itibaren Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliği altına giren bugünkü Salihli, Aydın sancağının Sart kazasına bağlı bir köydür. 16. yüzyılın arşiv kayıtlarına göre o dönemdeki adı Veled-i Salihli’dir. 1872 yılında Sart kazası Salihli ismiyle Saruhan sancağına bağlanır. Cumhuriyet döneminde ise ilçe olarak Manisa’ya dâhil edilir.

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’e çıkartma yapan Yunan ordusunun işgali iç kesimlere doğru sürmüştür. 24 Haziran 1920 tarihinde işgal edilen Salihli, Milli Mücadele’ye aktif bir şekilde katılmıştır. 5 Eylül 1922 tarihinde ise düşman işgalinden kurtarılmıştır.

Coğrafi Özellikler

Salihli ilçesinin Alaşehir’e uzaklığı 39 km, Manisa il merkezine uzaklığı ise 71 km’dir. İlçe toprakları 38° 20’ ve 38° 45’ kuzey enlemleri ile 28° 10’ ve 28° 40’ doğu boylamları üzerinde bulunmaktadır. Doğusunda Kula ve Alaşehir, güneyinde Ödemiş, batısında Ahmetli, kuzeyinde Gördes ve Köprübaşı yer almaktadır. İzmir – Ankara karayolu ile İzmir – Uşak – Afyon demiryolu üzerinde bulunan ilçe, Bozdağlar ile Dibek Dağı arasındadır. Ayrıca kuzeyinde Gediz Ovası, kuzeydoğusunda ise Üşümüş Dağları yer alır.

 Yüzölçümü 1302 km² olan ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği ise 125 metredir. Ağırlıklı olarak Akdeniz ikliminin görüldüğü ilçenin ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri arasında tütün, mısır, buğday, susam, pamuk, ceviz, zeytin, üzüm, antepfıstığı, kayısı, şeftali ve elma yer alır. Ticari amaçlı hayvancılık küçük bir yer kaplamakla birlikte, Demirköprü Barajı’nda balık yetiştiriciliği sürdürülmektedir. Ayrıca Gediz Grabeni’nin güneyinde yer alan jeotermal alanları ilçe turizmine önemli katkı sağlamaktadır.

Nüfus

2020 – 2021 yılının Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre ilçenin toplam nüfusu 164.371’dir. Nüfus dağılımı 80.830 erkek, 81.957 kadın şeklindedir ve Manisa nüfusuna oranı %11,3’tür. Nüfus artış oranı %9,7 olarak açıklanan ilçe 103 mahalleye sahiptir.

Görülmesi Gerekenler

• Sart Antik Kenti (Sardes)
• Artemis tapınağı
• Akropolis
• Bintepe Mezarlığı (Anadolu piremitleri)
• Paktolus Vadisi
• Gölcük
• Kız Köprüsü
• Kısmalı Köprüsü
• Çataltepe Köprüsü
• Hoca Seyfettin Köprüsü
• Hacıhıdır Köprüsü
• Seyrantepe
• Kurşunlu kaplıcaları
• Su Uçtu Şelalesi
• Adala Kanyonu
• Çamurhamamı Kaplıcaları
• Tarihi Şehir Hamamı
• Damatlı Köyü Çınarı
• Anadolu Anıt Çınarı
• Burhan Anıt Çınarı
• Demir Köprü Barajı ve Gölü
• Gökeyüp Köyü ve Çömlekçiliği
• Kırkoluklar
• Tekelioğlu Köyü
• Poyraz Köyü
• Şirinyer Köyü

Diğer Önemli Bilgiler

• Salihli posta kodu: 45300
• İl alan kodu: 0236
• İl plaka kodu: 45